29 NİSAN KÜT’ÜL AMMARE
Ey Türk… Bu gün, İngiliz savaş tarihinin en utanç verici mağlubiyeti… Çünkü, KUT’ÜL AMMARE Dünya Savaş Tarihi açısından bir kırılma noktası… Tabur tabur İNGİLİZ askerini generalleri ve subayları ile beraber ESİR aldığımız savaştır bu… İşte bu sebeple ARABİSTANLI LAWRENCE ve Prens Faysal gibi şahıslar üzerinden OSMANLI ORDUSU yıpratılmadıkça mağlup olacaklarını fark etmişlerdir. Bu zafer, TÜRKÇÜ Subayların zaferidir.
Irak Ordusu Komutanı Halil Paşa, Kutü’l-Ammare zaferinden sonra 6’ncı Ordu’ya yayınladığı mesajında şöyle demiştir:
“Arslanlar! Bütün Türklere şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut’u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10.000 erini şehit vermiştir. Fakat, buna karşılık bugün Kut’ta 13 general, 481 subay ve 13.300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30.000 zayiat vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih, bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Türk sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale’de, ikinci zaferi burada görüyoruz.”
Mirliva Halil
Altıncı Ordu Komutanı
24 / 04 / 1916
***
SAVAŞ HAKKINDA BİLGİ…
KUT-ÜL AMARE yenilgisi İngiliz askeri tarihinin en büyük askerî felâketi sayılır. İngiliz kayıpları 100.000 kişiye yaklaşmıştır. Irak’ta 5.ordu komutanı da Wilhelm Leopold Collmar Freiherr Von Der Coltz adlı almandı. (GOLTZ PAŞA) ölümü üzerine Enver Paşa’nın amcası HALİL PAŞA (KUT) komutan oldu.
1914 sonlarında Irak’a asker çıkaran İngiliz ve Hint askerleri, General John Nixon ve General Charles Townshend komutasında 1915 sonbaharında Bağdat’a doğru yürüyüşe geçti. Albay Nureddin Bey (Nureddin Paşa) 27 Eylül 1915’te İngilizleri Kut önünde karşıladı. İlk önce Bağdat’ın 30 km. güneyine kadar çekilen Türk ordusu, İngilizleri püskürttü ve General Townshend, etrafı Dicle nehri ile çevrili Kut yarımadasında kuşatıldı. Nureddin Bey’in yerine Irak komutanlığına getirilen 52. Tümen Komutanı Halil Paşa kumandasındaki kuşatmayı yarmak için Basra’daki İngiliz genel karargahının yaptığı üç taarruz da büyük kayıplar ve fiyaskoyla sonuçlandı. Kut-ül Amare’de İngiliz birliklerinin komutanı General Townshend de esir alınmıştı.
***
40 BİN KAYIP VERDİLER.
Yaklaşık 5 ay süren kuşatmanın ardından, 13 general, 481 subay ve 7 bini Hintli 13 bin 300 İngiliz askeri Türk birliklerine teslim oldu. Tarihe Kutül Ammare zaferi olarak geçen savaşlar sırasında İngilizler 40 bin kayıp ve esir verirken Türk birlikleri ise 25 bin askerini kaybetti.
Kut ‘ül Ammare savaşı sırasında Türk birlikleri sınırlı sayıda uçakla önemli görevler yaptı. Keşif görevleri yapan Türk uçakları bir taraftan da düşman hedeflerini bombardıman etti. 26 Nisan 1916’da Kut’ül Ammare’deki İngiliz kuvvetlerine erzak yardımına çalışan bir İngiliz uçağı da Türk avcı uçağı tarafından düşürüldü.
Ancak kazanılan bu tarihî zafere rağmen savaşın genelinde mağlup olan Türk ordusu, takviye edilen İngilizlerin bölgeyi Şubat 1917’de işgal etmesine engel olamadı. Irak’ın güneyine 1914 sonlarında çıkarma yapan İngilizler, ancak Mart 1917’de Bağdat’a ulaşarak kenti işgal etti.
Kut’ül-Ammare Zaferi, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu’nun zor şartlar ve imkânsızlıklar içerisinde, Çanakkale’den sonra kazandığı ve bir İngiliz tümeninin bütün personeli ile birlikte esir alındığı eşsiz bir zaferdir.
Oku, okut ve paylaş… Kendi tarihi ile alakasız her millet önce istikbal rotasını kaybeder…
29.04.2025
M. Yavuz ELBİRLER
EGM E. İsthb. D. Bşk.
