ASYA SİYASİ BİRLİĞİ, MÜMKÜN MÜ?
3. Dünya Savaşı‘ndan bahsedildiği günümüzde, BATI İTTİFAKI, Asya’da egemenlik kurmak için mücadelede kararlı görünüyor. Gerek Asya Pasifik, gerekse de kuzeybatı Asya başta olmak üzere, bütün Asya’nın tehdit altında olduğu da anlaşılmaktadır. Bu durum, çok acımasız, çok vahim neticelerin Asya’yı beklediği bir duruma işaret etmektedir. Zira, Batı’yı caydıracak bir güç ve o gücün kullanılabileceği siyasi, askerî güç ve otorite merkezinin olmadığını da görebiliyoruz.
Bir tarafta Rusya, Ukrayna ile uğraşırken, diğer tarafta Çin; Japonya, Güney Kore ve Tayvan gibi Batı müttefiklerinden olan Asyalılara karşı güvenlik manevraları yapmaktadır. Yani ittifak ve güç birliği olmaması için Çin, Pasifik’te oyalanmakta, Avrupa birliği ülkeleri ile de, Rusya, Ukrayna’da oyalamaktadır. Bu durum, doğal olarak, Asya ittifakında, bir parçalanmayı da beraberinde getirmiştir.
Tek kutuplu bir dünya tasavvuru ile hareket etmekte olan ABD, kendi ülkesinde cenneti yaşatabilmek üzere, bütün dünyayı cehenneme çevirmekten kaçınmamaktadırlar. Batı ittifakı, Asya’yı neden hedef almaktadır.
***
Neden Asya?
İnsanlığın kaydettiği “gelişme” dinamiğinin merkezi, Asya’dır. Kadim dünya, Asya olarak bilinmektedir. Uzak Asya, Yakın Asya (Ön Asya) ve Orta Asya…
Modern dünyanın kaydettiği inkişaf, ilmin referans bilgileri, kültürlerin ve devletlerin varlığının ilk çıkış yeri de Asya’dır. Zira güneş de, dünyaya Asya’dan doğmaktadır. Ancak Batı, oryantalist siyasetlerle, Asya’yı keşfetti, tanıdı, tanımladı. Sonra da, sömürge alanı yapmak için hep uğraştı… Hâlâ da uğraşmaktadır.
Büyük İskender, Hindistan’ı istila ederken, Asya’yı, batısından doğusuna kadar bütün kaleleri kuşatıp aldı, insanları kılıçtan geçirdi.
İngilizler, Hindistan’ı işgal etti ve yıllarca sömürdü… Batı dünyasının gözü, sürekli olarak Doğu’nun esrarlı dünyasında ve zenginliklerinde olmuştur. Dünde öyle idi, bugün de yarında öyle olacaktır. Zira, Batı’nın geliştirdiği jeopolitik stratejilerde hedef noktaları hep aynı…
***
Peki, Doğu Dünyası, bu duruma nasıl karşı koyacaktır?
Batı; barbarlığı, Vandallığı misli ile mukabele görmediğin de, caydırıcı olmayacaktır. Direnç gösterilince, daha da vahşileşmekte ve daha da barbarca davranmaktadır. Atom bombasının kullanıldığı Japonya’yı düşünün, Vietnam’ı, Kamboçya’yı, Kore’yi düşünün…
Asya – Pasifik’te, şu anda fiilî durum var. Batı ile Asya kapışacaklar gibi… Belki de karşılıklı “detant” (yumuşama) politikalar uygulanır ve bu durum ertelenir. Sadece ertelenir. Asla, nihayet erdirilmez.
Durum böyle olunca da, Asya uzun soluklu stratejiler yapmalıdır. Asya birliği mi, Asya ittifakı mı ya da başka bir siyasi-iktisadi “pakt” kurularak mı sağlanır; bunu hayata geçirilmelidir.
***
Asya bunu başarabilir mi?
Asıl mesele, bu soruya verilecek cevapların anlaşılmasında ziyade ilgili ülkelerin güçlü ve zayıf yanlarını görmemizdedir. Zira Asya, farklı kültür ve inanç içindeki yapısı ile Batı’ya karşı demografik üstünlüğüne rağmen çok zor görünüyor. Aynı zamanda Batı ittifakı içindeki doğu toplumlarının siyasi, askerî, etnik, dinî ve iktisadî meselelerini nasıl çözüleceği muğlaktır. Yani Batı; ittifaka dâhil edeceği Doğu (Asya) milletlerini kendisine iktisaden, siyaseten ve psikolojik olarak bağlamayı başarabilmiştir. Öncelikli olarak Batı ile aralarında oluşan bağların çözülmesinde, hazırlayıcı şartlardan daha güçlü fırsat ve imkânları güvenlik problemi çözülmeden halledebilmenin mümkün olamayacağı ortadadır.
***
Japonya, Tayvan ve Güney Kore, Çin ile anlaşabilecekleri zemin var mıdır?
Bilmiyoruz. Belki de mümkün de olmayabilir. Çin, yayılmacı politikalarından vaz geçer mi? Bir yandan Doğu Türkistan’da uyguladığı politikalar, bir yandan Sibirya’da -50 derecede yaşam şartları oluşturacak projelerle, Rusya’yı tedirgin etmesi, güvensizlik nedeni olarak görülmektedir.
Hindistan’ın bölgede Pakistan ile yaşamakta olduğu siyasi problemler, Tacikistan ve İran’ın bölgeyi istikrarsızlaştırma ile Afganistan’daki duruma destek vermeleri, Keşmir meselesi, Doğu Asya’nın bir ittifak kurulmasına zemin olmadığını da göstermektedir.
Rusya eski Sovyetler’in etki alanlarına yeniden egemen olmak üzere, Kafkas özerk cumhuriyetlerinde başlamak üzere, Türkistan’da uygulamaya çalıştığı politikalar, Kırımı ilhak etmesi, Ukrayna’ya saldırması, sıcak denizlere inmek (Çar Grad ideali) üzere, Akdeniz’deki Suriye’nin Lazkiye Liman şehrinde konuşlanması endişe ile karşılanmaktadır.
Yakın Asya veya Ön Asya’da, İran ve İsrail’in bölgede uyguladığı politikalar, Arap yarımadasında, Asya birliğine dair hiçbir düşüncenin olmayışı, belki de Batı ittifakı içinde olmanın güvenlik açısından daha geçerliliği konuşulmaktadır. Ki, kısmen fiilî durum bu minval üzeredir. Bütün bu değerlendirmelerin merkezinde bulunan ülkemiz, çok yönlü ve dikkatli davranarak her iki ittifak ile de, ilişkilerini başarı ile sürdürmektedir. Bu meyanda, Turan Birliği diyebileceğimiz, Türk birliğinin, ekonomik, politik ve kültürel boyutu yanında askerî alanda da gelişmelerin sürdürülmesi, Asya ile Batı arasında yeni bir güç olgusunun vücuda gelebileceğine işaret etmektedirler. Mevcut yönetimin ne kadar başarabileceği muhal olsa da, bütün Türk illerindeki bu yönde gelişmekte olan irade, Karabağ olaylarında görüldüğü üzere ete-kemiğe büründüğü bir hakikattir.
Bu çerçevede Asya birliği kurulmasında, Müslüman, Brahman, Budist, Şintoistler, bu birlikteliğe hazır olmadığı aşikârdır. Ortada bir güven meselesi de oluştuğunu görebiliyoruz. Batı ittifakı içindeki Asya ülkeleri ise kararlı bir karşı duruş içinde oldukları da görülmektedir.
O halde, Batı küresel emperyalist güçlere karşı caydırıcı bir güç nasıl olacağı hususu mümkün görülmemektedir. Umarım bu tespitlerimizin hilafına, batı ittifakına karşı aklıselimin egemen olacağı bir bölgesel yapılanma asgari veya ekseri müştereklerde oluşabilir. Bu durum, Asya’da, Çin Rusya ve Hindistan’ın uygulayacakları “bölgesel güven veren politikaları” ile mümkün olacaktır.
Tehditlerin nirengi noktasında olan ülkemiz, dünya hâkimiyet teorileri kapsamında, Kenar Kuşak Teorisi içinde düşünülmektedir. Kara Hâkimiyet Teorisi ve Deniz Hâkimiyet Teorisi içinde de yer alan Asya, bu tehdidi birlikle savabileceğini bilmelidir. 26 Haziran 2024
Nesim YALVARICI
Eğitimci / Badminton Millî Takım Antrenörü
