İZMİR’İN KURTULUŞU
“Bütün Cihan İşitsin Ki Efendiler, Artık İzmir Hiçbir Kirli Ayağın Üzerine Basamayacağı Kutsal Bir Topraktır.” (Mustafa Kemal ATATÜRK)
9 Eylül 1922, İzmir’in kurtuluşu, Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu tarih, Türk Kurtuluş Savaşı’nın son aşaması olan Büyük Taarruz’un sonucunda Yunan işgalinden kurtulan İzmir’in Türk ordusu tarafından geri alınışını simgeler.
Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin yenilgisi sonrası, 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma, İtilaf Devletleri’ne Osmanlı topraklarını işgal etme hakkı tanımıştı. 15 Mayıs 1919’da Yunan ordusu, İtilaf Devletleri’nin desteğiyle İzmir’e çıkarma yaptı. Bu işgal, Türk halkında büyük bir infiale yol açtı ve Anadolu’da Millî Mücadele’nin başlamasında önemli bir tetikleyici oldu. İzmir, işgalin sembolü haline gelirken, aynı zamanda kurtuluşun da sembolü olacaktı.
Yunan işgali süresince, Ege Bölgesi’nde Türk halkına karşı katliamlar, yağmalar ve yıkımlar gerçekleştirildi. Türk milleti, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde örgütlenerek işgale karşı direnişe geçti. 1919’da başlayan kongreler (Erzurum, Sivas) ve 1920’de Ankara’da açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Millî Mücadele’nin kurumsal temelini oluşturdu.
1922 yılına gelindiğinde, Türk ordusu uzun süren hazırlıklar sonucunda Büyük Taarruz’a hazır hale geldi. 26 Ağustos 1922’de başlayan taarruz, Afyonkarahisar civarında Yunan hatlarını yararak ilerledi. 30 Ağustos’ta Dumlupınar’da Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusu büyük bir yenilgiye uğratıldı. Bu zafer, Türk ordusunun Ege’ye doğru hızlı bir ilerleyiş başlatmasını sağladı.
Türk ordusu, 1 Eylül’de Uşak’ı, 6 Eylül’de Balıkesir ve Aydın’ı kurtardı. 8 Eylül’de Manisa’nın kurtuluşuyla birlikte İzmir’e doğru ilerleyiş hızlandı. Türk süvarileri, piyade birlikleriyle koordineli bir şekilde hareket ederek Yunan ordusunu tamamen çökertti. Yunan birlikleri, geri çekilirken köyleri ve kasabaları yakarak kaçtı; bu da bölgede büyük yıkıma yol açtı.
9 Eylül 1922: İzmir’in Kurtuluşu
9 Eylül sabahı, Türk ordusunun öncü birlikleri İzmir’e ulaştı. İlk olarak süvari birlikleri, Yüzbaşı Şerafettin Bey komutasında Alsancak’a girdi. Saat 10:00 civarında, Türk bayrağı Hükümet Konağı’na çekildi ve bu an, İzmir’in resmî olarak kurtuluşunu simgeledi. Aynı gün, Fahrettin Paşa (Altay) komutasındaki birlikler Kadifekale’ye Türk bayrağını dikti. Yunan ordusu, şehirden kaçarken Bornova ve Karşıyaka yönünde çekilmeye çalıştı, ancak Türk ordusunun kararlı takibiyle tamamen dağıldı.
İzmir’in kurtuluşu, halk arasında büyük bir coşkuyla karşılandı. Ancak şehirde, işgal süresince yaşanan yıkımın izleri belirgindi. 13 Eylül’de başlayan ve günlerce süren İzmir Yangını, şehrin büyük bir kısmını yok etti. Yangının çıkış nedeni tarihçiler arasında tartışma konusu olsa da, bu felaket kurtuluş sevincini gölgeledi.
İzmir’in kurtuluşu, Türk Kurtuluş Savaşı’nın fiilen sona erdiği tarih olarak kabul edilir. Bu olay, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki kararlılığını ve başarısını dünya kamuoyuna gösterdi.
9 Eylül’den sonra, 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma, savaşın sona erdiğini ve barış görüşmelerinin başlayacağını müjdeledi.
24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması ile Türkiye’nin bağımsızlığı uluslararası alanda tanındı.
İzmir’in kurtuluşu, Türk ordusunun askerî gücünü ve Mustafa Kemal Paşa’nın liderlik dehasını ortaya koyar. Aynı zamanda, Anadolu’nun işgalden tamamen kurtuluşunu simgeler.
İzmir’in kurtuluşu, Türk halkında ulusal bilinci ve birliği pekiştirdi. Her yıl 9 Eylül, İzmir’de büyük bir coşkuyla kutlanır ve bu tarih, Türk tarihinin önemli bir simgesi haline gelmiştir.
9 Eylül Kutlamaları
Bugün, İzmir’in kurtuluşu her yıl çeşitli etkinliklerle anılır. Hükümet Konağı’nda bayrak töreni, geçit törenleri, konserler ve kültürel etkinlikler düzenlenir. İzmir halkı, bu günü bağımsızlık ve özgürlük ruhunu yaşatarak kutlar.
Mustafa Kemal Paşa, İzmir’e girdikten sonra halka hitaben yaptığı konuşmada, “Bu başarı, milletindir.” diyerek zaferin Türk milletine ait olduğunu vurgulamıştır.
Keşke Yunan kazansaydı diyen kansızlara inat,
İzmir’in Kurtuluşunun 103. Yılı Kutlu Olsun
09 Eylül 2025
M. Hüseyin OĞUZ
