MİLLET İÇİN MOZAYIK (MOZAİK) BENZETMESİ UYGUN MU?
Tarih boyunca hiçbir ülkenin bütün uyrukları aynı milletten olmamıştır. Bu arada “millet” kavramının “ırk” ile hiç ilgisinin olmadığını da unutmamak gerekir. “Irk”, aynı biyolojik soydan gelenleri ifade eder. Bu yüzyılda hiç karışmamış böyle topluluklar, ancak çok küçük gruplar halinde dünyayla teması olmadan içine kapanık yaşayan, soyutlanmış insanlar arasında görülebilir. Bugün Avustralya’nın Maorileri bile başka topluluklarla karışmış haldedir. Çağımızda “millet” kavramı en genel olarak “Aynı çatı altında, aynı kaderi paylaşarak birlikte yaşama iradesi gösteren insanlar topluluğudur.”
Bütün ülkelerde ülkeye adını veren, büyük çoğunluğu oluşturan milletin yanında o millete tâbî, aynı yurdu ve kaderi paylaşan farklı etnisiteler vardır. Bu etnisiteler de o milletin birer parçası kabul edilirler. Kendini ayrı gören, bölücülük peşinde koşan, kalkışanlar, aynı etnisitenin uyumlu, sadık vatandaşları için genellenemezler. Bunlar, iç düşmana dönüşmüş yıkıcılardır. Bir Türk vatandaşı, yurt dışında bir suça karıştığında, hangi etnisiteden olursa olsun, o ülkenin resmî makamları ve medyası tarafından “TÜRK” olarak anılır.
ABD gibi nüfusu son birkaç yüzyılda hemen hemen bütün ülkelerden göç edenler ve getirilen siyahî kölelerden oluşan ülkelerde bile o ülke kurulurken konuşulan dilin sahibi bir ana kitle vardır. Diğerleri o ana kitleye uydukları, onun değerlerine katıldıkları oranda kabul görürler. Bu yüzden ABD, İsviçre gibi bir iki ülke için bile pek yerinde olmayan mozayık kavramının genelleştirilmesi hiç doğru değildir. ABD vatandaşı olmuş herkes, bütün çeşitliliklerine rağmen, kendilerini “Amerikan (American)” olarak adlandırır. ABD’de azınlık kabul edilen bir topluluk yoktur.
Belki el dokuması bir halı benzetmesi, Türk milleti için mozayıktan daha doğrudur. Halının olmazsa olmazı dokunduğu yündür. Halı dokunan tezgah ülkeyi, dokuyan el devleti ve devletin kurucularını, kullanılan yün ipler milleti temsil eder. Bunlardan biri eksikse, halı dokunamaz.
Yün iplerin boyanmasında kullanılan birkaç ana renk vardır. Diğer yardımcı renkler etnisitelere benzetilebilir. Pek çok farklı renk ve desenin kullanıldığı halılarda bile açıklı, koyulu çeşitli tonlarıyla en çok kullanılan bir ana renk ve sürekli yinelenen bir ana desen vardır. Bunlar milletin OĞUZ, YÖRÜK, AVŞAR, KAYI, KINIKvb. alt dallarını ve kültürünü temsil eder. Etnisiteleri temsil eden diğer yardımcı renk ve desenler, o ana renk ve desene uygun düştükleri oranda halıya güzellik katarlar. Bazen çok güzel olabilecek bir halıda uyumsuz bir renk, göze batan bir desen bütün güzelliği bozar.
Ben, bir benzetme yapacaksam; Türk milletini, Türk kızlarının kınalı elleriyle dokudukları bir Türk halısına benzetirim.
Ahmet Salih Erdoğan ERÜZ
E. Öğ. Alb. / Edebiyatçı / Stratejist
