DEVLET BAHÇELİ’NİN SON ÖCALAN ÇIKIŞI İLE DÖNÜŞÜMÜNÜN ZİRVESİ:
SİYASİ PRAGMATİZM VE MİLLİYETÇİLİK ARASINDA BİR ANALİZ
Özet
Bu makale, Devlet Bahçeli’nin siyasi kariyerindeki dönüşümü ve Abdullah Öcalan ile ilgili yaptığı son açıklamayı derinlemesine incelemektedir. Bahçeli’nin milliyetçi ideolojiden pragmatik siyasete geçişi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu idealleriyle çelişen yönleri, tarihsel bağlamı ve uluslararası perspektiften karşılaştırmalarla ele alınmaktadır. Ayrıca, açıklamanın siyasi arenadaki yankıları ve toplumsal etkileri analiz edilmektedir.
Giriş
Devlet Bahçeli, 1997’den bu yana Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanlığı görevini yürüten ve Türk siyasetinde hem ideolojik hem de pragmatik bir lider olarak öne çıkan bir figürdür (Akdoğan, 2004: 56). Alparslan Türkeş’in mirasını devralan Bahçeli, özellikle milliyetçilik ve pragmatizm arasında dengede kalmayı hedeflemiş, ancak zamanla bu dengenin pragmatizm lehine kaydığı eleştirilerine maruz kalmıştır (Kutlu, 2014: 78). Son olarak, Abdullah Öcalan’ın TBMM’de konuşma yapmasına ilişkin yaptığı açıklama, bu dönüşümün bir zirvesi olarak görülmektedir.
TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ VE ALPARSLAN TÜRKEŞ’İN MİRASI
a. Tarihsel Bağlam ve 9 Işık Doktrini:
Türk milliyetçiliğinin modern siyasi bir hareket olarak doğuşu, Alparslan Türkeş liderliğinde kurulan MHP’nin 9 Işık Doktrini ile şekillenmiştir. Bu doktrin; bağımsızlık, devletçilik ve anti-emperyalizm gibi temel unsurlar üzerine inşa edilmiştir (Türkeş, 1974: 45). Ancak bu miras, Devlet Bahçeli’nin liderliğiyle birlikte evrim geçirmiştir.
b. Bahçeli’nin Mirası Dönüştürmesi:
Bahçeli, Türkeş’in milliyetçilik anlayışını sürdüreceğine dair verdiği sözlere rağmen, özellikle 2015 sonrası siyasi stratejileriyle eleştirilmiştir (Ulusoy, 2021: 34). Türkeş’in sert çizgisinden uzaklaşarak, milliyetçi ideolojiyi pragmatik çıkarlarla harmanlayan bir liderlik benimsemiştir.
SİYASİ DÖNÜŞÜMÜN AŞAMALARI
Bahçeli’nin siyasi dönüşümü dört temel dönemde incelenebilir:
a. 2002 Erken Seçim Kararı:
Bahçeli’nin erken seçim çağrısı, MHP’nin siyasi etkisinin azalmasına ve AK Parti’nin uzun süreli iktidarının başlamasına neden olmuştur (Cumhuriyet, 2002). Bu karar, milliyetçi hareketin kurucu ideallerine yönelik ilk önemli sapma olarak yorumlanabilir.
b. 2015 Koalisyon Krizi ve Erken Seçim:
Koalisyon girişimlerini reddetmesi ve erken seçim çağrısında bulunması, siyasi istikrarsızlık yaratarak Bahçeli’nin pragmatik siyaset anlayışının göstergesi olmuştur (Hürriyet, 2015).
c. 2017 Anayasa Değişikliği ve Başkanlık Sistemi:
Bahçeli’nin başkanlık sistemine verdiği destek, milliyetçi tabandan büyük eleştiri almıştır. Bu karar, güçler ayrılığını zayıflatmış ve parlamenter sistemin sonunu getirmiştir (YSK Raporları, 2017).
d. Cumhur İttifakı ve Milliyetçiliğin Dönüşümü:
AK Parti ile kurulan ittifak, MHP’nin bağımsız siyaset yapma gücünü kısıtlamış, Bahçeli’nin liderliğini daha çok bir “stratejik partner” olarak konumlandırmıştır (Yeniçağ, 2016).
BAHÇELİ’NİN SON ÖCALAN ÇIKIŞI
a. Açıklamanın İçeriği:
22 Ekim 2024’te Bahçeli, Öcalan’ın TBMM’de konuşabileceği yönünde yaptığı açıklama ile dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu öneri, Öcalan’ın örgütü feshetmesi ve terörün bittiğini ilan etmesi koşuluyla gerçekleşecektir (Bahçeli, 2024).
b. Uluslararası Perspektif:
Dünyadaki benzer örneklere bakıldığında, Kolombiya’daki FARC ile yapılan barış görüşmeleri ve Güney Afrika’da Nelson Mandela’nın siyasi arenada aktif rol alması gibi süreçlerle benzerlikler dikkat çekmektedir. Ancak, Öcalan gibi bir figürün Türkiye’de demokratik bir platformda yer alması, toplumun kutuplaşmış yapısı göz önüne alındığında daha büyük bir risk taşımaktadır (Gürpınar & Şamlı, 2015: 19).
Analiz ve Yorum
Bahçeli’nin Öcalan çıkışı, farklı açılardan değerlendirilmelidir:
a. Stratejik Pragmatizm:
Bu açıklama, Cumhur İttifakı’nın daha geniş bir tabana ulaşma çabası olarak değerlendirilebilir. Ayrıca, MHP’nin AK Parti ile ilişkilerini derinleştirme hamlesi olarak görülmektedir (Yılmaz, 2017: 11).
b. Milliyetçi Taban ve Tehlike:
Milliyetçi tabanda tepki yaratma riski oldukça yüksektir. Bahçeli’nin bu çıkışı, tabanındaki ideolojik hassasiyetleri zayıflatabilir (Yeniçağ ve Sözcü, 2019).
c. Barış Süreci ve Toplumsal Etkiler:
Barış sürecinin yeniden başlatılması için atılabilecek adımlar açısından önemli bir sinyal olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu açıklama, toplumsal güvensizliği artırabilir ve yeni bir kutuplaşma dalgası yaratabilir (Euronews, 2024).
d. Teorik Analiz: Milliyetçilik ve Pragmatizm:
Milliyetçilik, sabit ideolojik bağlar yerine değişen politik gerçekliklere adapte olmayı gerektirdiğinde, pragmatizmle birleşme eğilimi gösterebilir. Bahçeli’nin liderliği, bu ikilem üzerinde şekillenmiş ve milliyetçiliği güncel siyasi dinamiklerle harmanlamıştır (Açıkel, 2012: 15).
Sonuç
Devlet Bahçeli’nin Abdullah Öcalan çıkışı, siyasi kariyerindeki dönüşümün ve Türk siyasetindeki pragmatik yönelimlerin bir yansımasıdır. Bu açıklamanın, Türkiye’nin terörle mücadele politikaları, barış süreci ve toplumsal kutuplaşma üzerindeki etkileri uzun vadede analiz edilmeye devam edecektir. Bahçeli’nin bu hamlesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu idealleriyle bağdaşma çabası ile siyasi çıkarlar arasındaki gerilimi gözler önüne sermektedir.
09.01.2025
Av. Fahrettin ÖNDER
E. Öğ. Alb. / Hukukçu
KAYNAKÇA
Akdoğan, Y. (2004). Ak Parti ve Muhafazakar Demokrasi. Alfa: 56.
Açıkel, F. (2012). “Muhafazakar Sosyal Mühendisliğin Yükselişi: Yeni Türkiye’nin Siyasi ve Kültürel İnşası“. Toplum ve Bilim, 123: 15.
Bahçeli, D. (2015). MHP Grup Konuşması. TBMM, 14 Temmuz 2015.
Bahçeli, D. (2024). MHP Grup Konuşması. TBMM, 22 Ekim 2024.
Cumhuriyet Gazetesi. (2002). “Bahçeli’nin Erken Seçim Kararı”. 7 Temmuz 2002: 5.
Dervişoğlu, M. (2024). İYİ Parti Grup Konuşması. TBMM, 23 Ekim 2024.
Erdoğan, R. T. (2024). AK Parti Grup Toplantısı Konuşması. AK Parti, 23 Ekim 2024.
Euronews. (2024). “Bahçeli’nin Öcalan Açıklamasına Yönelik Tepkiler“. 22 Ekim 2024: 6.
Güveloğlu, N. (2004). Türkiye’de Milliyetçilik ve Modernleşme. İletişim Yayınları, 101.
Gürpınar, D. & Şamlı, H. (2015). “Çözüm Sürecinden Barışa: Türkiye’de Siyasi Dönüşümün Dinamikleri“. Avrasya Etüdleri, 45(2): 19.
Hatimoğulları, T. (2024). DEM Parti Grup Toplantısı. TBMM, 23 Ekim 2024.
Hürriyet Gazetesi. (2015). “Bahçeli Koalisyonu Reddetti“. 8 Haziran 2015: 12.
Kutlu, M. N. (2014). Devlet Bahçeli ve MHP’nin Siyasi Dönüşümü. Doğan Kitap: 78-80)
Özel, Ö. (2024). CHP Grup Toplantısı. TBMM, 23 Ekim 2024.
Sözcü Gazetesi. (2019). “MHP’nin AK Parti ile İttifakı“. 12 Ocak 2019: 9.
TBMM Tutanakları. (2002). 7 Temmuz 2002 Oturum. TBMM: 78.
Türkeş, A. (1974). Dokuz Işık. Dergâh Yayınları: 45.
Ulusoy, K. (2021). “Türkiye’de Milliyetçilik ve Popülizm: MHP’nin Dönüşümü“. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 19 (37): 34.
Yeniçağ Gazetesi. (2016). “Bahçeli’den Cumhur İttifakı Açıklaması“. 20 Temmuz 2016: 7.
Yılmaz, H. (2017). “Türk Siyasetinde Milliyetçilik ve Pragmatizm“. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(2): 11.
YSK Raporları. (2017). 2017 Referandumu Sonuç Raporu. YSK: 3.
