AZİZ HATIRASINA…
Ahmet Nejdet Sançar
(1 Mayıs 1910 – 22 Şubat 1975)
Türk edebiyat öğretmeni, yazar ve Türkçülük ideolojisinin önemli savunucularından biridir. Aynı zamanda tanınmış Türkçü düşünür Hüseyin Nihal Atsız’ın kardeşidir.
Nejdet Sançar, İstanbul Erkek Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 1935 yılında mezun oldu. Askerlik hizmetini Çanakkale’de topçu asteğmeni olarak tamamladıktan sonra Sivas Öğretmen Okulu’na edebiyat öğretmeni olarak atandı. Ancak, dönemin Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel’i karşılama törenine katılmadığı gerekçesiyle bu görevden alındı ve Balıkesir Lisesi’ne tayin edildi. Daha sonra Edirne, Zonguldak ve Ankara’daki çeşitli liselerde ve Polis Koleji’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1960 yılında Ankara Gâzi Lisesi’nden emekli oldu.
Nejdet Sançar, 1944 yılında Balıkesir Lisesi’nde görev yaparken, Irkçılık-Turancılık Davası kapsamında tutuklandı. Bu davada, ağabeyi Nihal Atsız, Alparslan Türkeş, Orhan Şaik Gökyay, Hikmet Tanyu, Zeki Velidi Togan ve Reha Oğuz Türkkan gibi Türkçü düşünürler de yargılandı. Sançar, Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından 14 ay hapis cezasına çarptırıldı; ancak Askerî Yargıtay bu kararı esastan bozdu.
Nejdet Sançar, 10 Ağustos 1940’ta kimya öğretmeni Reşide Hanım ile evlendi. 1960 yılında 16 yaşındaki oğlu Afşın’ı kaybetmesi üzerine büyük bir üzüntü yaşadı ve felç geçirdi. Uzun süren tedaviler sonucunda kısmen iyileşti. Oğlunun anısını yaşatmak amacıyla 1962 yılında “Türk Gençliği Nasıl Olmalıdır?” konulu ödüllü bir yarışma düzenledi; bu yarışma sonraki yıllarda da devam etti.
Nejdet Sançar, Türkçülük ve Turancılık ideolojisini savunan birçok eser kaleme aldı. Başlıca eserleri arasında şunlar bulunmaktadır:
Tarihte Türk-İtalyan Savaşları (1942)
Irkımızın Kahramanları (1943)
Hasan Âli ile Hesaplaşma (1947)
Kızıl Cennet Masalı (1950)
Komünist Nedir? (1950)
Mehmet Emin Yurdakul ve Şiirleri (1951)
Türk Moskof ve Komünist (1959)
Afşın’a Mektuplar (1963)
Türk Kahramanları (1965)
Gizli Komünist Belgeleri (1966)
İsmet İnönü ile Hesaplaşma (1977)
Nâzım Hikmet Masalı (1975)
Türkçülük Üzerine Makaleler (1976)
Türk ve Yabancı Millî Destanlarından Örnekler (2016, Serkan Akgöz tarafından hazırlanmıştır)
Sançar, Türkiye Komünizmle Mücadele Derneği ve Türk Ocakları gibi kuruluşlarda aktif rol aldı. Ayrıca, adı sonradan Türkiye Milliyetçiler Birliği‘ne çevrilen Türkçüler Derneği‘nin genel başkanlığını yaptı.
Nejdet Sançar, 22 Şubat 1975 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Vefat ettiğinde, Tarihte Türk-İtalyan Savaşları adlı eserinin genişletilmiş baskısı üzerinde çalışıyordu. Cenazesi, İstanbul’daki Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.
Nejdet Sançar, Türk milliyetçiliği ve Türkçülük ideolojisinin gelişiminde önemli bir figür olarak kabul edilir. Eserleri ve fikirleri, Türk edebiyatı ve siyasi düşünce tarihinde derin izler bırakmıştır.
Saygı ile anıyoruz.
Tin’i kut bulsun… Durağı uçmak olsun… Yeri uluların yanı olsun…
01 MAYIS 2025
M. HÜSEYİN OĞUZ
Jeoloji Mühendisi
