KOMPOZİSYONDA BAŞARI
Okullarda kompozisyon dersleri birçok öğrencinin kâbusudur. Kompozisyon dersinin ayrı bir ders olduğu 1960’larda ve öncesinde sadece o dersten sınıfta kalan, belgelenerek okuma hakkını yitiren pek çok öğrenci olmuştur. Günümüzde de bazı öğrenciler bu konuda başarısız olduklarından yakınır. Çocuklarımıza kompozisyonda başarılı olmaları için nasıl yardımcı olabiliriz? Kâğıda bir şeyler dökebilmek için eldeki kabın yeterince dolu olması gerekir. Bir metin, sadece hayal gücüne dayandırılarak oluşturulamaz. KÜLTÜREL BİRİKİM gerektirir.
Kompozisyon yazma becerisi, büyük ölçüde örnek almaya dayanır. Güzel metinler ne kadar çok okunursa o kadar başarı elde edilir. Dilin doğru ve güzel kullanımı da bu yolla kazanılır. Okuma alışkanlığı kazanmak çok önemli. Bunun için öncelikle büyüklerin örnek olması gerekir. Birçok veli çocuklarının kitap okumadığında yakınır. Bazen yüzümü kızartarak “Siz okur musunuz?” diye sorarım. Evde herkes okuyorsa çocuk da okur. Çocuğun sevdiği türde, yaşına uygun kitaplara öncelik verilmelidir. Bazı kitaplar ilk sayfasında okuyanı tutsak alır, sonrasına duyulan yoğun merak, kişiye yemeyi, içmeyi, uyumayı bile unutturur.
Çocukluğumuzda Amerika kaynaklı “Tom Miks” vb. çizgi romanların okunması zararlı görülürdü. Birçok çocuk evdekilerden saklı gizli okurdu. Yasağın çekiciliği mi o kitapların çok ilgi çekmesinden mi bilmem çok fazla okunurdu. Ben cumartesi günleri okuldan çıkınca yemeğimi yer yemez sinemaya koşardım. Sinemanın önü sergi yeri gibiydi. Çocuklar ellerindeki çizgi kitapları sergiler, karşılıklı değiştirir, satar, satın alırdı. Yabancı kültürün etkisinden onu yasaklayarak değil, yerlisini üreterek korunulur. Yine de şundan eminim. O tür kitapların o kuşaklarda okuma sevgisinin gelişmesinde önemli katkıları olmuştur. Bu arada bir lise öğretmenimin şu sözünü de hiç unutmam: “Sen artık iyiyi kötüyü ayırt edebilecek durumdasın. Okuduğun şeyin zararı varsa anlar, etkilenmezsin. O yüzden ne bulursan oku, yerde yırtık gazete parçası görsen oku. Okumaktan zarar gelmez.”
Çocukların kitaplardan elde edilebilecek bazı bilgilerle ilgili sorularını hemen cevaplamamak, ilgili kitabın filan bölümünü okumasını istemek çok yararlıdır. Biraz zaman yitirirler; ama buna değer. Sözlük kullanma alışkanlığı da bu yolla kazandırılmalıdır. Şu da unutulmamalı: Kendini ve düşüncelerini doğru, güzel ve etkileyici biçimde ifade edebilmek sosyal alanda başarının anahtarıdır. Yazılı ve sözlü kompozisyonda başarı, ömür boyu her konuda başarı getirir.
Ahmet Salih ERDOĞAN ERÜZ
E. Öğ. Alb. / Edebiyatçı / Stratejist
