Genel olarak kaza diye adlandırdığımız her olay, öncesinde gerekenler yapılsaydı önlenebilirdi. Bu yüzden kaza denen olaylardan sonra incelemeler yapılarak nedenleri bulunmaya çalışılır. Sonradan belirlenen kaza nedenleri önceden dikkate alınsaydı kaza olmayacaktı. Kazalarda liyakatsizliklerin, ihmallerin rolü öne çıkar.
Halk arasında “kaza” sözcüğü istemeden yol açılan her türlü zarar için kullanılır. Eldeki bardağın düşürülüp kırılması kazadır. Kazaların araştırılmasında ise bilimsel açıdan sadece o güne kadar belirlenememiş, öngörülememiş, ilk kez karşılaşılan nedenlerle ortaya çıkan olaylara kaza denebilir. Aynı olayın yinelenmesi durumunda ise artık kaza değil, gereken önlemlerin alınmaması söz konusudur. Ehliyetsiz, alkollü, acemi sürücünün yağışlı havada fren donanımı bozuk, kabak lastikli araçla ters yolda aşırı hız yapması sonucunda yaşananlara halk kaza dese de yetkililer kaza deyip geçiştiremez.
“Kaza” sözcüğüne aynı zamanda aklanma için sığınılır, “elden bir şey gelmeyeceği, kaçınılmaz olanla karşılaşıldığı” ifade edilir. Dolayısıyla “Kaderdir, katlanmak gerekir.” noktasına gelinir. İnananlar için kadere rıza göstermek ayrı bir konu. Ancak engelleyecek önlemler alınmadığı için kaza kader olmuştur. O önlemler alınsaydı kaderde kaza olmayacaktı.
“Kadere rıza” ile “kadercilik” karıştırılmamalıdır. Kadercilikte önlemler alınsa bile kaderde olanın başa geleceği, önlem almanın boşa olacağı anlayışı vardır. Kadere rıza, inancı olmayanlar için bile sığınılacak bir moral dayanağıdır. Kaçınılamayan bir felaket karşısında yıkılmamak, yeniden başlamak için güç bulmak için sığınılacak limandır. Hani ağır yenilgiden sonra kendisine mikrofon uzatılan futbolcu “Önümüzdeki maçlara bakacağız.” der ya, onun gibi bir şey.
Kazaları engelleyici önlemler, sonrasını hesaplayamayanlara çok pahalı gelir. “Böyle de idare ediyor. Şimdi ona ayıracak paramız yok. Maliyeti artırır.” gibi düşüncelerle önlemler ihmal edilir. Sonuç, çok daha büyük, bazen karşılanamaz kayıplardır. Hele insan kaybı söz konusuyla, zararın boyutunu kim ölçebilir?
